Bibliotheek Hasselt Limburg heeft ook een regionale roeping en verzamelt erfgoeddocumenten over Limburg. Zo koopt zij in antiquariaatsveilingen ook oude drukken die ons meer leren over de vele tuinen van de Limburgse kastelen uit de 17de en 18de eeuw. Een belangrijk werk uit die tijd is het handboek van Jan Van der Groen over het ontwerpen en onderhouden van tuinen.
Den Nederlandtsen Hovenier
Jan van der Groen (ca. 1624-1671) was een bloemist in Den Haag die het in 1662 bracht tot hovenier van de Prins van Oranje. Hij was belast met het aanleggen van tuinen en het planten van fruit- en citrusbomen. Hij gaf in 1669 een handboek uit met de titel ‘Den Nederlandtsen Hovenier’ dat een referentiewerk werd en reeds hetzelfde jaar vertaald werd in het Frans en het Duits. Hij legt vooral het tuinontwerp uit maar geeft ook richtlijnen voor de fruitteelt en bloemkweek, voor de bijenteelt en voor de bereiding van medicijnen voor dierenziekten. Jan van der Groen vertrekt vanuit het Franse classicistische tuinontwerp en geeft voor de tuinen van kastelen en landhuizen vele modellen van perken, in die tijd ‘parterres’ geheten. Zijn werk is een belangrijke stap in het ontstaan van een eigen Hollands classicistisch tuinontwerp.
Bibliotheek Hasselt Limburg kocht de tweede Franstalige editie van het handboek, uitgegeven in Brussel in 1672 door Philippe Vleugart en met als titel ‘Le jardinier du Pays-Bas, où sont décrites toutes sortes de belles maisons de plaisance & de campagne […]’. Door deze Franstalige uitgave is het concept van de Franse tuin in de Zuidelijke Nederlanden verder bekend gemaakt.
Alden Biesen
Een vergelijkbaar ontwerp van een Franse tuin als deze uit het werk van Jan van der Groen vinden we terug in de landcommanderij Alden Biesen in Bilzen. Een gravure van Romeyn de Hooghe uit 1700 geeft ons een kijk op de toenmalige oranjerietuin vlakbij het kasteel. Het was een tuin die door een kruis van paden verdeeld was in vierkante perken die rond een centraal waterbekken lagen. Het geheel is omringd met een breed pad. Er zijn ook kuipplanten te zien die in de winter in de nabijgelegen oranjerie gezet werden.
De huidige oranjerietuin in Alden Biesen is een nieuw ontwerp van Viviane Paelinck uit 1989, een hedendaagse interpretatie van het oude ontwerp. Zij nam als uitgangspunt één van de modellen voor parterres die in het handboek van Jan van der Groen afgebeeld staan. Zij maakte hierbij gebruik van kuipplanten die op het breed pad gezet zijn dat de tuin omringt.
Het exemplaar dat Bibliotheek Hasselt Limburg kocht is in opdracht van de vorige eigenaar gerestaureerd. Enkele bladen zijn opnieuw bevestigd aan het boekblok dat opnieuw is ingebonden en een nieuwe perkamenten band heeft gekregen. Dit werk geeft onze collectie over tuinen en over imkerij een mooie historische ruggensteun.
Ontdek nog meer materialen uit de Erfgoed collectie met de rubriek Dienst Erfgoed Pakt uit.