Bibliotheek Hasselt Limburg bouwt haar erfgoedcollecties uit met welomschreven doelstellingen die uitgaan van de historische identiteit van Hasselt en Limburg. Kenmerkend voor Limburg is de fruitteelt en vooral dan de kweek van appelen en peren, maar ook van pruimen en kersen. In 2018 heeft de bibliotheek in een veiling van een antiquariaatsboekhandel twee belangrijke werken over fruitteelt kunnen kopen: de Pomologia en de Fructologia van Johann Hermann Knoop.
Johann Hermann Knoop
Johann Hermann Knoop, geboren rond 1700-1706 in Kassel, was de zoon van de hovenier van de landgraaf van Hessen-Kassel. Hij had een grote belangstelling voor plantkunde en werd in 1731 door Maria Louise, de dochter van de landgraaf, benoemd tot hortulanus of verantwoordelijke voor de inrichting en het onderhoud van de tuin van haar landgoed Mariënburg bij Leeuwarden. Hij legde zich toe op het kweken van fruit in de uitgestrekte boomgaarden aldaar. Door het stoken van vruchten tot jenever raakte hij verslaafd aan de drank en werd daarom in 1749 ontslagen. Op zoek naar inkomsten legde hij zich toe op het schrijven van wetenschappelijke werken, eerst over hovenierskunst, later ook over andere onderwerpen. Hij raakte evenwel niet van zijn drankverslaving af en stierf in 1769 in armoede.
Pomologia
In zijn Pomologia uit 1758 gaf Knoop als eerste overzichten, synoniemenlijsten en wetenschappelijke besprekingen van de vele appel- en perensoorten uit Nederland, Duitsland, Frankrijk en Engeland. Om de vruchten te kunnen identificeren maakte hij zelf tekeningen ervan die hij liet graveren door Jacob Folkema en Jan Casper Philips. De dochters van de uitgever Abraham Ferwerda uit Leeuwarden kleurden de kopergravures met de hand in. De uitgave telt twaalf platen met 103 afgebeelde en 125 beschreven appelrassen en acht platen met 82 afgebeelde en 92 beschreven perenrassen. Knoop verrichtte hiermee baanbrekend werk en wordt daarom beschouwd als de grondlegger van de pomologie of de studie van de fruitsoorten. Vandaag nog speelt zijn Pomologia een belangrijke rol bij de prospectie en het onderzoek van oude fruitrassen.
Een digitale versie van dit werk is te zien op Flandrica.be: http://www.flandrica.be/items/show/938/
Fructologia
In de Fructologia uit 1763 zet Knoop zijn beschrijving verder voor de andere fruitsoorten, zoals kersen, pruimen, perziken enz. Het werk telt negentien platen, maar de kwaliteit van de afbeeldingen is minder. De namen van de tekenaar en de graveur worden zelfs niet vermeld. Dit werk kende niettemin evenveel belangstelling als de Pomologia.
Andere werken
In het lot dat Bibliotheek Hasselt Limburg kocht zaten naast de Pomologia en de Fructologia ook nog twee andere werken van Knoop. De Dendrologia uit 1763 is een beschrijving van sierbomen en sierstruiken voor tuinen en parken. Het andere werk dateert van 1769 en handelt over planten en kruiden uit de moestuin. Deze beide werken zijn niet geïllustreerd.
Ontdek nog meer materialen uit de Erfgoed collectie met de rubriek Dienst Erfgoed Pakt uit.